Tương truyền chùa được xây dựng từ thời Lý. Chùa đã sửa chữa và xây lại nhiều lần vào các năm 1699 , 1703 , 1812 , 1894 , 1920 , 1946 . Căn cứ vào tấm bia dựng vào năm Chính Hòa 24 ( 1703 ) do tiến sĩ Hà Tông Mục soạn có ghi rõ chùa được dựng tại bến Đông Bộ Đầu, nên giới sử học nhờ đó xác định được trận đánh quân Nguyên ngày 29 – 1 -1528 là gần chùa Hòe Nhai hiện nay.
Chùa Hòe Nhai còn có tên là chùa Hồng Phúc – Ảnh: Sưu tầm
Một trong những ngôi chùa cổ và lớn nhất Hà Nội – Ảnh: Sưu tầm
Xem thêm: Khách sạn giá tốt tại Hà Nội
Chùa có nhiều tượng Phật sơn son thiếp vàng mang phong cách của Thế kỷ 18 . Đặc biệt gian bên phải của chính điện hiện có pho tượng Phật ngồi trên lưng một ông vua đang phủ phục – Duy nhất chỉ có ở chùa Hòe Nhai.
Ngôi chùa đã có từ thời nhà Lý – Ảnh: Sưu tầm
Chùa có Quả chuông mang niên hiệu Tự Đức 17 ( 1864 ) một khánh đồng cao 1,5 m, đúc năm Giáp Dần niên hiệu Long Đức 3 ( 1734 ) đời Lê Thần Tông.
Khánh Đồng – Ảnh: Sưu tầm
Chiêng do Phật tử tại nước CHND Lào tặng đầu xuân Mậu Tý – Ảnh: Sưu tầm
Xem thêm: Khách sạn tại Quận Ba Đình
Sân chùa có hai ngọn tháp cao 3 tầng , chùa mới dựng ngọn tháp Ấn Quang năm 1963 để kỷ niệm Hòa Thượng Thích Quảng Đức đã tự thiêu phản đối chế độ Ngô Đình Diệm đàn áp Phật Giáo.
Hương án chạm trổ – sơn son thiếp vàng – Ảnh: Sưu tầm
Trong chùa có rất nhiều tấm bia , Qua đó chúng ta được biết chùa là trụ sở của một trong những tông phái Phật Giáo lớn của Việt Nam đó là Phái Tào Động . Phái Tào Động có sư tổ thứ nhất là Hòa Thượng Thủy Nguyệt , tổ thứ hai là Thiền sư Chân Dung … tính đến năm Nhâm Thân ( 1932 ) thiền sư Tam Nghĩa Thích Nhân Từ , phái Tào Động đã trụ trì ở đây được 47 đời . Nhiều Thiền Sư đã được vua sắc phong.
Tượng Bồ Tát Phổ Hiền – Ảnh: Sưu tầm
Tượng Phật ngồi trên lưng Vua – Duy nhất có ở chùa Hòe Nhai – Ảnh: Sưu tầm
Xem thêm: Tour Du Lịch Hà Nội Hấp Dẫn
Hiện chùa còn giữ được một đạo sắc phong do vua Lê Hiển Tông phong cho thiền sư Trần Văn Chức vào năm Cảnh Hưng Thứ 11 ( 1750 ). Thời Gian cuối đời Đức Đệ nhất Pháp chủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam – Cố Đại Lão Hòa Thượng Thích Đức Nhuận đã ở đây.
Bàn thờ Thánh Mẫu – Ảnh: Sưu tầm
Vừa qua chùa mới được Đại Đức trụ trì Thích Tâm Hoan cùng tín đồ Phật tử trong và ngoài nước với sự giúp đỡ của chính quyền các cấp đã tu sửa nhà tổ , nhà khách , nhà thờ Thất Phật , quy hoạch lại khuôn viên tháp Ấn Quang .. thật là tố hảo.
Bằng công nhận Di Tích Lịch Sử – Văn Hóa – Ảnh: Sưu tầm
Trong thời gian tới sẽ tiếp tục trùng tu lại Thượng điện thờ Tam Bảo . Thật xứng “Chùa Hồng Phúc ở Hà Thành , núi Nùng như vạt áo , sông Nhị như giải lưng , hồ trúc Bạch chắn ngang , dòng Tô Lịch vòng lại , đây thật là chốn tùng lâm lâu đời của đất Thăng Long” ( Văn bia 1703 ). Chùa đã được Bộ Văn Hóa và Thông Tin xếp hạng Di tích Lịch Sử và văn Hóa ngày 21 – 1 – 1989.
